- Νταλί, Σαλβαντόρ
- (Salvador Dali, Φιγκέρας, Βαρκελώνη 1904 – 1989). Ισπανός ζωγράφος, συγγραφέας, κοσμηματοποιός και σκηνογράφος. Σπούδασε στην Ακαδημία της Μαδρίτης (1921-24) και το 1928 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Το 1929 προσχώρησε στο κίνημα των υπερρεαλιστών και ζωγράφισε έναν μεγάλο πίνακα Το πένθιμο παιχνίδι, όπου προσπάθησε να εντάξει στις παραστάσεις ορισμένα μοτίβα εμπνευσμένα από την ψυχανάλυση. Το ύφος του χαρακτηρίζουν η αναζήτηση του παράδοξου και του απρόβλεπτου και η δεξιοτεχνία με την οποία κατορθώνει να υλοποιεί τα «οράματα» του και να αποδίδει με ακρίβεια τα αντικείμενα και τις λεπτομέρειες που παρουσιάζει σε παράξενους συνδυασμούς. Έχει ειπωθεί ότι ο Ν. εκμεταλλεύτηκε τα ευρήματα του Ντε Κίρικο, του Ιβ Τανγκί και του Μαξ Ερνστ ή ότι εμπνεύστηκε από το ιταλικό και ισπανικό μπαρόκ και από τις μορφές του Νέου Ρυθμού. Αλλά οι κύριες αναζητήσεις του ζωγράφου στρέφονται πάντοτε προς μια μέθοδο που ο ίδιος ονόμασε παρανοϊκοκριτική και που ανέπτυξε το 1930 στο βιβλίο του Η ορατή γυναίκα. Τον προηγούμενο χρόνο είχε πραγματοποιήσει στο Παρίσι την πρώτη ατομική του έκθεση που παρουσίασε ο Αντρέ Μπρετόν και μαζί με τον Λουίς Μπουνιουέλ δημιούργησε την κινηματογραφική ταινία Ο ανδαλουσιανός σκύλος. Από το 1930 έως το 1935 δημοσίευσε τρία ακόμα βιβλία: Ο έρωτας και η μνήμη, Μπαμπαόνο και η Κατάκτηση του παράλογου. Στην ίδια εποχή ανήκουν τα σχεδιάσματα για τη Θεία Κωμωδία καθώς και οι πίνακες και τα σχέδια που ερμηνεύουν με ορισμένο ψυχολογικό τρόπο τον μυθικό ήρωα Γουλιέλμο Τέλο και τον πίνακα του Φρανσουά Μιλέ Εσπερινός. Το 1940 ο Ν. εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου το 1942, εξέδωσε το βιβλίο του Η Μυστική ζωή του Σ.Ν., το oποίο θα ακολουθούσαν αργότερα Το Ημερολόγιο μιας μεγαλοφυΐας (1963) και Τα Πάθη κατά Νταλί (1968), σε συνεργασία με τον Λούις Πάουελς. Το 1950 ζωγράφισε το μνημειακό έργο με τον παράδοξο τίτλο Η έγκυος Παρθένα. Το 1956 εικονογράφησε τον Δον Κιχώτη.
Στην παραγωγή του τα θρησκευτικά θέματα είναι μάλλον συχνά. Σε αυτά ανήκουν Η Παναγία του Πορτ Λιγκάτ (1950), Η Ασούμπτα κρεπουσκολάρια λαπισλαζουλίνα (1952), Ο Μυστικός Δείπνος (1955), Οικουμενική Σύνοδος (1960) κ.ά. Οι πλάκες για τη χάραξη των σχεδίων της Αποκάλυψης του Ιωάννη κατασκευάστηκαν από την έκρηξη βομβών γεμάτων καρφιά.
Μια χαρακτηριστική φωτογραφία του Σαλβαντόρ Νταλί του 1936.
Η αναζήτηση του παράδοξου και του απρόβλεπτου αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά της ζωγραφικής του Σαλβαντόρ Νταλί. Ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του είναι και αυτό του 1934, που τιτλοφορείται «Φάντασμα του Βερμέερ βαν Ντελφ, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τραπέζι».
«Η Αφροδίτη της Μήλου με συρτάρια», ένα από τα ιδιόμορφα έργα του Ισπανού ζωγράφου, σκηνογράφου και συγγραφέα.
«Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου», ιδιόμορφης έμπνευσης έργο του Ισπανού ζωγράφου Σαλβαντόρ Νταλί (Βρυξέλλες, ιδιωτική συλλογή).
Dictionary of Greek. 2013.